Η Σαρακοστή ή αλλιώς Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η πιο σημαντική περίοδος νηστείας των Ορθόδοξων Χριστιανών. Οι επτά εβδομάδες πριν το Πάσχα, προετοιμάζουν τους Χριστιανούς πνευματικά και σωματικά για τη μεγαλύτερη εορτή του εκκλησιαστικού ημερολογίου.

Οι μέρες αυτές αφιερώνονται στη νηστεία, την εξομολόγηση, μετάνοια και ελεημοσύνη. Παραδοσιακά απέχουμε από τροφές όπως το κρέας, τα ψάρια, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα έως την Κυριακή του Πάσχα, ενώ το κρασί και το λάδι επιτρέπονται μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές.

Ο πιστός προετοιμάζει τον εαυτό του για να ζήσει τα μεγάλα σωτηριολογικά γεγονότα της Μεγάλης Εβδομάδος έως την Ανάσταση Του Κυρίου. Σύμφωνα με την προηγιασμένη Ακολουθία, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή οι πιστοί μπορούν να λάβουν Θεία Κοινωνία, η οποία έχει προαγιασθεί την προηγουμένη Κυριακή.

Το Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι αφιερωμένο στο θαύμα των κόλλυβων.
Τον 4ο αιώνα, όταν ο Ιουλιανός ανέβηκε στο θρόνο, αρνήθηκε το Άγιο Βαπτισμα. Στην προσπάθεια του να επαναφέρει την ειδωλολατρική θρησκεία, προσπάθησε να μολύνει τη νηστεία των Χριστιανών. Κατά τη Σαρακοστή, διέταξε να ραντιστούν κρυφά, με ειδωλολατρικό αίμα, οι τροφές στην αγορά. Όμως με θεία παρέμβαση, ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Ευδοξίου, ανακάλυψε την αλήθεια μέσω ενός όνειρου. Ενημέρωσε τους Χριστιανούς να μην πάνε στην αγορά, αλλά να βράσουν και να φάνε σιτάρι, τα λεγόμενα κόλλυβα.

Η πρώτη Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή της Ορθοδοξίας. Η μέρα είναι αφιερωμένη στην αναστύλωση των Αγίων Εικόνων από την αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Θεοδώρα και το θρίαμβο της ορθοδόξου πίστεως μας κατά της εικονομαχίας.
Η δεύτερη Κυριακή των νηστειών, είναι αφιερωμένη στον Αγίο Γρηγόριο Παλαμά. Κορυφαίο διδάσκαλο των Ορθόδοξων δογμάτων, ο οποίος προσευχόταν ο Κύριος να φωτίσει το υπάρχον σ’ αυτόν σκότος της αμαρτίας και των παθών με τη γνωστή προσευχή «Φώτισόν μου, το σκότος, φώτισόν μου το σκότος, Κύριε!» .

Η τρίτη Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Η μέρα είναι αφιερωμένη στην προσκύνηση του Τιμίου Σταυρού. Οι πιστοί αντλούν χάρη από αυτόν, δυναμωμένοι πια και ανανεωμένοι ψάλλουν «Τον Σταυρόν σου προσκυνούμεν Δέσποτα και την αγίαν σου Ανάστασιν δοξάζομεν».

Η τέταρτη Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή κατά την οποία η Εκκλησία τιμά τον άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, συγγραφέα του βιβλίου «Κλίμαξ», δηλαδή «σκάλα».  Το βιβλίο αυτό περιέχει 30 λόγους - σκαλοπάτια αρετών, με κορυφαίο όριό τους την Αγάπη.
Την Παρασκευή της ίδιας εβδομάδας είναι ο Ακάθιστος Ύμνος.
Ημέρα αφιερωμένη στην Παναγία που στέκει πάντα βοηθός των Χριστιανών, στον Ακάθιστο Ύμνο, τονίζεται η προσφορά της Παναγίας, για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους.

Την πέμπτη Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας.
Από τα νεανικά της  χρόνια ζούσε μέσα στην ακολασία και σε νεαρή ηλικία έφυγε στα Ιεροσόλυμα. Εκεί ακολουθώντας κάποιους προσκυνητές, έτυχε να παρεβρεθεί στην ύψωση του Τίμιου Σταυρού. Μια αόρατη δύναμη την εμπόδιζε να μπεί στον ναό της Ανάστασης, ενώ το πλήθως έμπαινε ανεμπόδιστο. Προσευχήθηκε στην Παναγία και υποσχέθηκε να μετανοήσει, εκείνη τη φορά μπήκε στο ναό χωρίς καμία δυσκολία. Την ίδια κιόλας ημέρα αναχώρησε από τα Ιεροσόλυμα, πέρασε τον Ιορδάνη και έζησε τα υπόλοιπα 47 χρόνια της ζωής της μόνη, στα ενδότερα μέρη της ερήμου.

Την έκτη Κυριακή των νηστειών, είναι η  Κυριακή των Βαΐων. Την ημέρα αυτή γιορτάζουμε την θριαμβευτική είσοδο του Κυρίου Ιησού Χριστού στην Ιερουσαλήμ. Κατά τους συγγραφείς των Ιερών Ευαγγελίων, οι Ιουδαίοι Tον υποδέχθηκαν κρατώντας βάγια (κλάδους φοινίκων) και απλώνοντας στο έδαφος τα ρούχα τους ζητωκραύγαζαν «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».  Χαρακτηριστικό έθιμο είναι ο στολισμός της εκκλησίας με βάγια, ενώ μετά τη λειτουργία ο παπάς ευλογεί και δίνει στους πιστούς σταυρούς από βάγια, τους οποίους βάζουμε στα εικονίσματα.