Πληροφορίες

Ιδρύθηκε τον 10ο αι.από τον Βυζαντινό αξιωματούχο Ι. Τορνίκιο και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου.

Ένας τρυφερός θρύλος ζωντανεύει την εικόνα ενός ταπεινού παρεκκλησιού, από τα 16 που ανήκουν στη μονή: μια βυζαντινή της μικρασιατικής Νίκαιας, την περίοδο της εικονομαχίας, για να σώσει  την εικόνα της Παναγιάς, την έριξε στη θάλασσα. Η εικόνα εμφανίστηκε μετά από 70 χρόνια στα ανοικτά του Άθω, στη βάση μιας πύρινης ουρανομήκους φλόγας. Ένας ενάρετος ασκητής περπάτησε στα κύματα με την προτροπή της Παναγίας και την έφερε στη μονή. Όμως η ιστορία δε σταματά εδώ. Η εικόνα επέμενε να εγκαταλείπει το ιερό του Καθολικού, εμφανιζόμενη στην πόρτα της πύλης, όπου τελικά φτιάχτηκε το εκκλησάκι της Πορταϊτισσας. Όταν κάποτε Άραβες πάτησαν τη μονή κι ένας από αυτούς τρύπησε την εικόνα με το σπαθί του, βγήκε αίμα. Συγκλονισμένος ο εισβολέας έμεινε στην υπηρεσία της Παναγιάς, ο Άγιος Βάρβαρος.

Κάτι επίσης απρόσμενο που συναντά ο προσκυνητής στη μονή, είναι  η σύζευξη της αρχαίας σοφίας με τη βυζαντινή μυσταγωγία: στο νάρθηκα του παρεκκλησιού εικονίζονται οι αρχαίου Έλληνες σοφοί Σόλων, Σοφοκλής, Θουκυδίδης, Πλάτων, Αριστοτέλης και Πλούταρχος όπως και οι βασιλείς Αλέξανδρος και Δαρείος. Η μονή άλλωστε υπήρξε σπουδαίο πνευματικό κέντρο τον 16ο αι. οπότε και καλλιεργημένοι μοναχοί, όπως Παχώμιος Ρουσάνος, Συμεών Καβασίλας και Θεοφάνης Ελεαβούλκος, διακόνησαν στα δώματά της.

Στο σκευοφυλάκιο φυλάσσονται ανεκτίμητοι θησαυροί, ανάμεσα στους οποίους ο Σάκος του Τσιμισκή, στολισμένος με λιοντάρια και δικέφαλους αετούς, ένα αρχιερατικό ένδυμα του 15ου αι.

Χάρτης