Όσο για την Κρήτη, εδώ ο γάµος κρατά κάποια µερόνυχτα! Η ρακή ρέει ακατάπαυστα, τα ξεροτήγανα είναι στην πρώτη γραµµή, αλλά και το περίφηµο παγκοσµίως γαµοπίλαφο. Επίσης, µετά το τέλος του µυστηρίου, το ζευγάρι πηγαίνει στο σπίτι του γαµπρού, όπου η νύφη πριν µπει µέσα πρέπει να φάει το µελοκάρυδο που της προσφέρει η πεθερά. Στην Κρήτη καρύδια µε µέλι µοιράζουν και στους ανύπαντρους κατά την ώρα του µυστηρίου, στο «Ησαΐα χόρευε...».

Χανιά

• Ένα έθιμο που κυριαρχούσε πριν μερικά χρόνια ήταν αυτό της προίκας. Η νύφη όσο ήταν ανύπαντρη φρόντιζε να ετοιμάσει την προίκα της που συνήθως περιλάμβανε λευκά είδη, ρούχα, εσώρουχα, σκεύη κουζίνας και διακοσμητικά. Όλα αυτά είτε είχαν αγοραστεί είτε ήταν χειροποίητα από την ίδια τη νύφη και τη μητέρα της. Η προίκα την Πέμπτη πριν το γάμο μεταφερόταν στο μελλοντικό σπίτι του ζευγαριού με άμαξες, άλογα, αμάξια ή και φορτηγά πολλές φορές. Μάλιστα η νύφη πριν μεταφέρει την προίκα στο μελλοντικό της σπίτι συνήθιζε να την κρεμά στο δικό της σπίτι για να περάσει όποιος ήθελε και να της ευχηθεί. Το έθιμο της προίκας δεν υπάρχει πλέον παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις και αυτές σε απομονωμένα χωριά.

• Την Πέμπτη πριν το γάμο στρώνεται το «νυφικό κρεβάτι». Ανύπαντρες κοπέλες, φίλες ή γνωστές της νύφης αναλαμβάνουν το στρώσιμο του κρεβατιού με άσπρα σεντόνια και λευκό χειροποίητο κουβερλί. Το στρώμα στολίζεται με κουφέτα και ρύζι. Μια ανύπαντρη κοπέλα θα κυλιστεί πάνω στο κρεβάτι για να είναι γόνιμη η πρώτη νύχτα του γάμου. Άλλοι πάλι βάζουν πάνω στο κρεβάτι τα μωρά των φίλων ή της οικογένειας, σύμβολο της γονιμότητας. Οι παρευρισκόμενοι εύχονται στην νύφη και πετούν πάνω στο κρεβάτι χρήματα. Το στρώσιμο του νυφικού κρεβατιού και η όλη διαδικασία συμβολίζει τη γονιμότητα, την ευημερία, την καλοζωία και την οικονομική άνθηση.

• Πριν το γάμο η νύφη γράφει στις σόλες των παπουτσιών της τα ονόματα των φιλενάδων της που δεν έχουν παντρευτεί ακόμα. Όποια από τα ονόματα σβηστούν είναι αυτές που θα παντρευτούν στο μέλλον.

• Όσο η νύφη ετοιμάζεται για το μυστήριο οι γονείς, τα αδέλφια κι οι συγγενείς βάζουν στο παπούτσι της χρήματα, μια μικρή βοήθεια στο ξεκίνημα της έγγαμης ζωής της.

• Τη μέρα του γάμου η νύφη θα ετοιμαστεί με τη βοήθεια τις οικογένειας της, των συγγενών της και των φίλων της. Ο πατέρας της νύφης είναι αυτός που θα της φορέσει το δεξί παπούτσι. Ο γαμπρός δεν πρέπει να είναι παρόν γιατί αυτό θεωρείται γρουσουζιά. Ο γαμπρός απαγορεύεται να δει και το νυφικό πριν από το γάμο, συνήθως το βλέπει για πρώτη φορά όταν η νύφη φτάνει στην εκκλησία.

• Η νύφη πρέπει να μη βρίσκεται στην εκκλησία την καθορισμένη ώρα έναρξης του μυστηρίου. Επιβάλλεται να καθυστερήσει λίγα λεπτά παρατείνοντας την αγωνία του γαμπρού για το αν πρόκειται να έρθει ή θα το σκάσει.

• Η νύφη φτάνει στην εκκλησία έχοντας στο πλευρό της τον πατέρα και το μεγαλύτερο αδερφό της. Αυτοί θα την παραδώσουν και στο γαμπρό. Οι υπόλοιποι της οικογένειας, οι συγγενείς και οι φίλοι ακολουθούν από πίσω.

• Κατά τη διάρκεια της τελετής οι κουμπάροι δίνουν τις βέρες στον παπά και σταυρώνουν τρεις φορές τα στέφανα πάνω από το κεφάλι των νεόνυμφων. Τα στέφανα ενώνονται με μια λευκή κορδέλα που συμβολίζει την ενότητα του ανδρόγυνου.

• Όσο διαρκεί η τελετή όλοι περιμένουν τη στιγμή που ο παπάς θα πει το «η δε γυνή να φοβείται τον άνδρα». Η νύφη τότε πρέπει να πατήσει το πόδι του γαμπρού για να του δείξει ότι δεν πρόκειται να τον φοβηθεί ούτε και να της πάρει τον αέρα κατά τη διάρκεια του έγγαμου βίου. Πάντως δε λείπουν οι περιπτώσεις που ο γαμπρός το θεωρεί αυτό προσβλητικό κι αρχίζουν οι πρώτοι τριγμοί στο ζευγάρι.

• Όταν ξεκινά ο χορός του Ησαΐα επιβάλλεται ο γνωστός ριζοπόλεμος. Οι καλεσμένοι πετούν στο ζευγάρι ρύζι για να ριζώσει. Συνήθως οι φίλοι του ζευγαριού αδειάζουν ολόκληρες σακούλες με ρύζι πάνω στα κεφάλια τους.

• Μόλις τελειώσει η τελετή οι γονείς, οι συγγενείς και οι φίλοι κρεμούν κοσμήματα στο ζευγάρι ή τους δίνουν χρήματα για να είναι καλότυχοι και να έχουν ευημερία.

• Μετά τη λήξη της τελετής η νύφη, ο γαμπρός και οι οικογένειες τους παραμένουν στην εκκλησία, στήνονται στη σειρά και περνούν ένας - ένας οι καλεσμένοι για να τους χαιρετήσουν και να τους ευχηθούν.

• Όταν τελειώσει το μυστήριο και οι νεόνυμφοι κατευθυνθούν προς το σπίτι τους ή το χώρο της δεξίωσης, τα αμάξια που τους συνοδεύουν πρέπει να κορνάρουν πολύ δυνατά κάνοντας μεγάλη φασαρία.

• Εάν οι νεόνυμφοι περάσουν πρώτα από το νέο τους σπίτι πριν πάνε στο κέντρο, οι δυο μητέρες πρέπει να τους περιμένουν εκεί και να τους υποδεκτούν δίνοντας τους να φάνε μέλι με καρύδια που θα τους το προσφέρουν σε ασημένια κουτάλια. Τα καρύδια επειδή σπάνε σε τέσσερα μέρη συμβολίζουν τη νύφη, το γαμπρό και τις δυο οικογένειες.

• Όταν το ζευγάρι φτάσει στο χώρο της δεξίωσης η νύφη καλεί στην πίστα τις φίλες και τις γνωστές της που ακόμα δεν έχουν παντρευτεί. Εκεί, χωρίς να βλέπει, θα τους πετάξει την ανθοδέσμη. Αυτή που θα την πιάσει πρόκειται στο μέλλον να παντρευτεί.